Lapidarium I [rozdział Z Warszawy 1983] (1990):
Zasadnicza różnica między kolonializmem a neokolonializmem, czyli między tradycyjną a współczesną formą podporządkowania słabszych państw – silniejszym, polega na nowej koncepcji dominacji, na nowej formie zależności.
W dawnych czasach panowała teoria, że najlepszym obrońcą narodu jest państwo, że więc należy za wszelką cenę utrzymać i umacniać państwo, ponieważ jest ono jedyną formą ocalenia narodu. Jednakże w sytuacji neokolonialnej (tj. takiej, w której na terytoriach zależnych powstały państwa formalnie niepodległe, lecz w rzeczywistości rządzone przez klasy [elity] zaprzedane obcym interesom), społeczeństwo nie odczuwa państwa jako siły, która chroni naród, służy jego wartościom, rozwija jego materialne i duchowe zasoby. Raczej będzie traktować ono takie państwo jako strukturę uciskającą. Bo też coraz bardziej powszechne jest przekonanie, że rzeczywistym celem metropolii nie jest dziś zabór i likwidacja zależnego i podległego jej państwa, lecz osłabienie, deprawacja i rozbicie narodu mieszkającego w tym państwie jako groźnego depozytariusza i obrońcy niepodległości. A więc nie państwa zależne są dziś zagrożone, ale narody, które usiłuje się rozbić i zdziesiątkować właśnie przy pomocy tych poddanych metropoliom państw. Słowem, dążeniem metropolii wobec podbitych i podległych jest wzmocnić im państwo!
