W marcu 2012 ukazał się audiobook książki Ryszarda Kapuścińskiego Busz po polsku. Zbiór zawiera tekst pt. Ćwiczenia pamięci:
Które to już pokolenie rodzi się nie mając pojęcia o tym, czym jest wojna. A jednak ci, co przeżyli, powinni dawać świadectwo. Dawać świadectwo w imię tych, którzy padli obok nich, a często padli za nich. Dawać świadectwo tego, czym były obozy, zagłada Żydów, zniszczenie Warszawy i Wrocławia. Czy to jest łatwe? Jest trudne. My, którzy przeżyliśmy wojnę, wiemy, jak trudno przekazać o niej prawdę tym, którym, szczęśliwie, to doświadczenie jest nieznane. Wiemy, jak zawodzi nas język, jak zawodzą słowa. Jak to wszystko w gruncie rzeczy jest nieprzekazywalne, jak często czujemy się bezradni (ktoś mówi mi w Chicago: „Wzięli go do Oświęcimia? To dlaczego się zgodził? Dlaczego nie wziął adwokata?”). A jednak mimo tych trudności i ograniczeń, których musimy być świadomi, powinniśmy mówić. Ponieważ mówienie o tym wszystkim nie dzieli, a zbliża, pozwala nawiązać nici zrozumienia, nici wspólnoty. Umarli napominają nas. Oni coś ważnego nam przekazali i teraz musimy czuć się odpowiedzialni. W takim stopniu, w jakim jesteśmy zdolni, powinniśmy przeciwstawiać się wszystkiemu, co może ponownie zrodzić wojnę, zrodzić zbrodnię, zrodzić katastrofę. Ponieważ my, którzy przeżyliśmy wojnę, wiemy, jak ona się zaczyna, skąd się bierze. Wiemy, że nie tylko z bomb i rakiet. Wiemy, że także, a może nawet przede wszystkim, z fanatyzmu i pychy, z głupoty i z pogardy, z ignorancji i nienawiści. Że ona się tym wszystkim żywi, że na tym i z tego wyrasta. Dlatego tak jak Zieloni walczą przeciw zanieczyszczeniu powietrza przez spaliny i wyziewy, powinniśmy walczyć przeciw zanieczyszczeniu stosunków międzyludzkich przez ignorancje i nienawiść.
Kiedy mowa o roku 1945:
myślę o tych, których już nie ma.Kiedy mowa o roku 1945:
Dzikie żądze się uśpiły
I porywcze czyny;
Miłość Boga, miłość ludzi
Cicho w nas ożywa.J.W. Goethe (Faust)
Oby. Oby.
Więcej o audiobooku Busz po polsku. Postscriptum na stronie TV Konin.
